9-10 yaşına kadar tedavi edilmeyen, görme bozuklukları sonucu gelişen tembelliğin ileri yaşlarda tedavisi hiç mümkün olmamaktadır.

Türk Böbrek Vakfı Hizmet Hastanesi Göz Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’ nden Op. Dr. Fatih Balkan çocuklarda göz sağlığı hakkında bilgi verdi.

Çocuklarda göz muayenesi kaç yaşında başlamalıdır?

Bebekler doğduklarında ancak belirli oranlarda görebilir. Gözlerini kullandıkça görme potansiyelleri artar. İlk 9 yaş içinde görme sistemi tam olarak gelişir ve daha sonra belirgin bir değişiklik olmaz. Tüm çocukların 4 yaşına gelmeden önce herhangi bir sorun olmasa da mutlaka bir göz doktoru tarafından muayene edilmiş olması gerekir. Okul çağına gelmiş çocukların okula başlamadan önce muayene edilmeleri, çok fazla geç kalınmadan göz problemini tespit edebilmek ve de okulda göz problemlerine bağlı öğrenme güçlüğünü önlemek açısından çok önemlidir.

Çocuklarda en sık ortaya çıkan göz kusurları nelerdir?

Çocuklarda en çok görülen göz bozuklukları; düzeltilmemiş kırma kusurları ve şaşılıktır. Kayan gözün görmeyi öğrenebilmesi için şaşılığın çocukken ve en erken yaşta gözlükle veya ameliyatla tedavi edilmesi gereklidir. Şaşılık düzeltilse bile tembellik için kapatma tedavisi uygulanmalıdır.

Göz tembelliği tedavisi erken yapılmalıdır.

Belli bir numaranın üstündeki hipermetrop veya astigmat bir göz yakını çok bulanık gördüğünden çocukluk çağında iyi ve net görmeyi öğrenemediğinden tembel kalabilir. Ayrıca iki göz arasındaki numara farkı fazla olduğunda, daha yüksek numaralı olan göz tembel kalır. Göz tembelliği tedavisi ancak 9-10 yaşına kadar mümkün olan önemli bir göz problemidir. Tembellik tedavisinde ne kadar geç kalınırsa sonuç o kadar başarısız olur. Bu yüzden, çocukların en geç 3-4 yaşında göz muayenesinden geçirilmeleri önerilir. Göz tembelliği tedavisinde iyi gören göz kapatılarak tembel gözün tek başına görmeyi öğrenmesi sağlanır.

Şaşılık göz tembelliğine neden olur

Şaşılık, gözlerin paralel bakamaması durumudur. Gözlerin bir tanesi hedefe bakarken diğeri başka bir yere yönelmiştir. Şaşılık tek gözde ise şaşı göz az görür ve tembel kalır. Şaşı gözlerde derinlik hissi yoktur veya çok az gelişmiştir. Şaşılıklar; çocukluk çağı şaşılıkları, paralitik şaşılıklar (göz kasları felci) ve ikincil şaşılıklar olarak 3 ana sınıfa ayrılabilirler.

Çocukluk şaşılıkların en sık rastlanılanları içe ve dışa şaşılıklardır. Bazen tek bazen çift taraflı olabilirler. İçe şaşılıklar genellikle hipermetrop gözlerde gözlenir. Bu şaşılıklar bazen sadece gözlük kullanımıyla düzelebilir. Gözlükle tam olarak düzelemeyen şaşılıkların ise ameliyatla düzeltilmeleri gerekir. Sürekli kayan göz az görür ve iyi görmeyi öğrenemez, tembel kalır.

Çocukluk çağında dışa kayan gözler çoğunlukla miyopturlar. Dışa kayma bazen gizli bazen aşikar olabilir. Bu tip şaşılıkta güneş ışığı gizli şaşılığı aşikar hale getirebilir. Çocuk, güneşte, dışa kayan gözünü tek taraflı kapatma eğilimindedir. Bazen tek bazen çift taraflı olabilirler. Tek taraflı dışa kaymalarda derinlik hissi azalmıştır. Tembellik de gelişebilir. Şaşılıkların en önemli sebeplerinden biri de göz kaslarına gelen sinirlerinin felcidir. Bu felçler bazen doğuştan bile mevcutken, bazen travma veya ateşli hastalıklar sonucu da ortaya çıkabilirler. Ayrıca gözün optik ortamında bir engel, ikincil şaşılığa (katarakt, kapak düşüklüğü vs) görmeyen gözün dışa-içe kaymasına neden olabilir.

Gözlük kullanmak göz numarasını etkilemez

Gözün numarası gözün kırıcılık değerinin sonucudur. Bu değeri korneanın eğimi ve gözün uzunluğu belirler. Gözün numarası herhangi bir alışkanlıkla değişmez. Yani gözlük kullanmak/kullanmamak, yüksek/düşük numaralı gözlük kullanmak, çok/az okumak gözlerin numaralarını yükseltmez/azaltmaz.