Street Art & Artist

Hergün yürüdüğümüz, farkına bile varmadan geçtiğimiz duvarlar, duraklar, sokaklar…

İçinde her türlü duyguyu barındıran, herkese kol kanat açan bu yerler sizce de biraz renksiz değil mi?

İşte dinamit net olarak tarih bilinmese de II. Dünya Savaşı sonrasında patladı. Savaş sonrası doğu-batı bloğunu belirlemek için örülen Berlin duvarı Alman halkı üzerindeki baskıların dışavurumunun gösterildiği ilk yerdir. Protest kişilerin mevcut düzene başkaldırma ruhu ile çeşitli sloganların yazıldığı duvar, çeşitli figürlerle de süslendi. Daha sonraları sokak çetelerinin kendi alanlarını belirlemek amacıyla attığı “tag”ler(özel stil yazı,imza) beraberinde sosyal içerikli sloganları da getirdi. 1970’ler de New York metrolarındaki birbirinden renkli graffitilere imza atarak kültürün gelişimine hızla katkıda bulunan “Taki 183” kod adlı postacı ise; New York caddelerinde postalarını dağıttığı her yere imzasını atarak dinamitin ateşini hızlandırdı. 1980’lerde sokaklardaki protest duruş öyle arttı ki; ABD’de sprey boyaların satışına bir süre yasak getirildi.

Sokak sanatlarının başlama hikayesi böyle gelişti. Graffiti, tag, stencil gibi görsel sanatların yanında sokak müzisyenleri, pandomim sanatçıları, ufak çaplı tiyatro gösterileri düzenleyenler de sokağa inanan ve ona renk katan sanatçı grupları arasında.

En hızlı şekilde en çok şeyi iletmek üstüne kurulu ilerleyen sokak sanatlarının birçoğu ülkemizde hala illegaldir. Sokak müzisyenlerine dilenci muamelesi, grafiti sanatçılarına kamu malına zarar veren serseri sıfatı, stencil ile protest duruşunu sergileyen sanatçıya anarşi yanlısı kişi tavrı ile ülkemizde gelişimi sık sık engellense de Dünya’da street art’ı legalleştiren ve sınırsızlaşmasını sağlayan birçok sanatçı var.

Banksy, başta İngiltere olmak üzere farklı ülkelerde yaptığı çarpıcı duvar resimleriyle bilinen en ünlü sokak sanatçılarından biridir. Çoğu sanatçı gibi gerçek kimliği bilinmemektedir. Gerilla artist olarak anılan sanatçısı çalışmalarında savaş karşıtı, çevreci, hayvan haklarını savunan ve tüketim çılgılığını eleştiren mesajlar vermektedir ki “Exit through the gift shop” adlı belgeseli ile en iyi uzun metraj belgesel dalında Oscar’a aday olmuştur bu yıl, ama Oscar töreni ve akademi hakkında yaptığı son graffitisi bile bu durumun onun umrunda olmadığını apaçık gösteriyor. Ayrıca, İsrail’in ördüğü Filistin duvarı tarafına savaş karşıtı yaptığı eserler ise birçok ülke ve dernek tarafından destek gördü.

İstanbul’da Beyoğlu sokaklarını süsleyen sarı yumrukları da görmüşsünüzdür. Değişim programı ile ülkemize okumaya gelen Alman asıllı Matthias Wermke kod adlı sanatçının işi olan grafitiler, kapanan kepenklerin arasında yürürken şehrin enerjisini ve yaratıcılığını görmemizi istiyor gibi…

Sanatın zeka ve mizahla birleştiği bu özgün sanatlara geçtiğimiz yıllar da bir yenisi daha eklendi. Teknolojinin de gelişmesi ile internet üzerinden koordine olan insanların, belli bir amaca veya eğlenceye yönelik toplu olarak yaptıkları görsel- tiyatral gösterileri. Flashmob ve Improv Everywhere bu topluluklardan en ünlüleri. Kamuya açık, kalabalık yerlerde çok basit ve saçmaymış gibi görünen; ama küçücük bir hareketle insanları hayatın rutin akışının ortasında yakalayabilen ve onları mutlu olmaya çekebilen eylemler bunlar. Örnekleri için youtube üzerinden videolarını izleyin ve eylemlerini yaparken onları izleyen insanların suratlarındaki tebessümlere dikkat edin…

Modayı,müziği,siyaseti etkileyen bu sanat dalları ne kadar illegalde olsalar her birinden ayrı ayrı besleniyoruz hala…Yaratıcılıkta sınır olmadığını ve herkesin kendi duruşunu göstermesi için çeşitli alanların olduğunu bize hatırlatan bu sanatları görmek için yürürken başınızı yerden kaldırmanız yeter...

Çoğunun hala suç sayıldığı bu sanatlar sanırım Suçların en güzeli ( ! )

http://www.graffiti.org
http://banksy.co.uk
http://bleklerat.free.fr
http://www.flashmob.com
http://improveverywhere.com

Begüm Toprak