Varikosel daha çok uzun boylu, şişman, ağır spor yapan, kronik öksürük nöbeti geçiren, kabızlık yaşayan, varisleri olan, çok sıcak suyla banyo yapan, sık sık hamam ve saunaya giden erkekleri tehdit ediyor.

Erkek kısırlığının en önemli nedenlerinden biri olan varikosel, erişkin erkeklerin yüzde 12’sinde görülüyor. Ancak kısırlık araştırması nedeniyle başvuranların yüzde 30-40’ında varikosel teşhisi konuyor. Varikoselin kronik ve ilerleyici bir hastalık olduğunu, tedavisiz düzelemeyeceğini vurgulayan Türkiye İş Bankası iştiraki Bayındır Söğütözü Hastanesi Üroloji Bölüm Başkanı Doç. Dr. İzak Dalva erkeklerin korkulu rüyası varikosel ile ilgili bilgiler vererek uyarılarda bulundu:

• Testisten çıkan toplardamarların, aynen bacaklardaki varislerde olduğu gibi genişlemesiyle ortaya çıkan varikosel, erkek kısırlığının en önemli nedenlerinden biridir. Testis boyutunda küçülmeye, sperm ile testosteron üretiminde azalmaya neden olur. Doğurganlık üzerine etkileri ise spermlerde bozulma, testis volümünde azalma testosteron salgılayan hücrelerde azalma ve fonksiyon bozukluğu olarak sıralanabilir.

• Varikosel genellikle ergenlik dönemi ve sonrası görülmeye başlayabilir. Testis üzerinde şişlik, kabarıklık, daha çok ayakta kaldıkça artan ağrı, testis boyutunda küçülme, testislerde sıcaklık ve terleme hissi gibi belirtileri olur.

SICAK BANYO VE SAUNAYA DİKKAT!

• Varikoselin gençlerde görülmesi önemli sorun yaratır; bu yaş grubunda sperm üretimi sağlıklı şekilde başlamadığı için sperm fonksiyonunu ve varikoselin testis üzerindeki etkisini değerlendirmek hayli zor olur. Varikosele, çocuk yaş grubunda yüzde 1-2, ergenlik döneminde yüzde 15 oranında rastlanır. Adolesan hastalar genellikle testis boyutları ve hormon testleri ile takip edilir. Testis boyutunda gelişme geriliği olması, operasyon olasılığını gündeme getirir. Testis boyutunda gerileme olmayan hastaların, en azından 17 yaşına kadar yakından takip edilmesi önerilir.
• Varikosel daha çok uzun boylu, şişman, karın içi basıncı artıran ağır spor yapan, kronik öksürük nöbeti geçiren, karın içi basıncı artıran kabızlık yaşayan, varisleri olan, çok sıcak suyla banyo yapan, sık sık hamam ve saunaya giden erkeklerde sıkıntı yaratabilir
• Kronik ve ilerleyici bir hastalık olan varikosel, tedavisiz düzelme göstermez. Tedavi edilmemesi durumunda; testis boyutlarında küçülme, sperm parametrelerinde ilerleyici bozulma, testiste hormonal bozulmalara neden olup, ereksiyon yetersizliği gibi cinsel problemlerin ortaya çıkmasına da yol açabilir.

TANIDA ALTIN STANDART: AYAKTA FİZİK MUAYENE

• Erkeklerin ayakta testislerini muayene etmesi, testis üzerinde şişlik, dolgunluk ve ağrı saptamaları durumunda ise doktora gitmeleri büyük önem taşır. Bu kişilerde varikosel şüphesi varsa önce fizik muayene yapılır. Varikosel tanısında altın standart fizik muayenedir. Sadece ultrason sonucuna bakıp varikosel tanısı konulması doğru olmaz; fizik muayene ile tanı koymak esastır.
• Fizik muayene, hasta ayaktayken, doktor tarafından elle muayene edilerek yapılır. Ayrıca skrotaldoppler ultrasonografi tekniğinden yararlanılır. Bu sayede varikosel tanısı konduktan sonra testis volümleri arası fark olup olmadığı araştırılabilir, varsa ek patolojiler saptanabilir. Ayrıca meni analizi yapılması, hastada testosteron düzeyine bakılması da önem taşır. Yapılan muayeneler sonucundan varikoselin tek veya çift taraflı olduğu ve derecesi belirlenir. Varikosel yüzde 80 sol tarafta, yüzde 15 oranında ise iki taraflı görülebilir.

AMELİYAT SONRASINÜKS RİSKİ YÜZDE 1!

• Varikosel ameliyatı, operasyon mikroskobu kullanılarak, mikrocerrahi yöntemle yapılır. Kasık bölgesine yapılan 2-3 santimlik bir kesi ile testis etrafındaki damarlar bağlanır. En ince toplardamarların bile bağlanabilmesi sayesinde ameliyat sonrasında nüks (tekrar) etme ihtimali yüzde 1-2’ye kadar iner. Hasta ertesi gün taburcu edilir, 2-3 gün içinde normal aktivitesine, bir haftada rutin iş hayatına dönebilir. Ağır efor gerektiren egzersizlere 4-6 hafta sonra müsaade edilir. Ameliyattan sonra en az bir ay fazla ayakta kalınmaması, ağır kaldırılmaması, bisiklete binilmemesi, ağır spor yapılmaması tavsiye edilir.

BEBEK HAYALİ BİR YIL SONRA GERÇEK OLUR

• Varikosel ameliyatının olumlu etkileri 6-9 ay sonra ortaya çıkar. Çocuk isteyen çiftlerin, varikosel ameliyatından sonra bir yıl beklemesi gerekir. Ameliyattan sonra spontan gebelik oranı artar. Aynı zamanda yardımcı üreme yöntemlerinin (tüp bebek vb.) başarı oranlarında olumlu etki sağlanabilir.
• Operasyondan sonra hastaların yüzde 60’ında sperm parametrelerinde düzelme olur. Ancak eğer üçüncü ayda yapılan meni analizinde belirgin düzelme görülmüyorsa; yaş ve kadın faktörü göz önüne alınarak, hastanın aşılama ya da tüp bebek gibi yardımcı üreme tekniklerine yönlendirilmesinde fayda vardır.

AMELİYATA NE ZAMAN EVET NE ZAMAN HAYIR?

• Sadece doppler ultrasonografide varikosel saptanmış olması ameliyat önerilmesi için yeterli değildir; bunu fizik muayenenin desteklemesi gerekir. Sperm parametreleri ve fizik muayenesi normal, skrotaldoppler incelemede varikoseli saptanmış, damar çapı çok dar hastaya ameliyat önerilmez. Sperm parametreleri bozulan ve varikosel saptanan kısır hastalarda operasyon önerilir. Ameliyat kararı alabilmek için bir çok parametrenin bir arada bozuk olması gerekir. Sadece testis ağrısı nedeniyle ameliyat yapmak da doğru değildir.