Ergenlikle birlikte aktif konuma geçen ve aylık adet döngüsü esnasında gelişimini tamamlayarak olası bir sperm tarafından döllenmek üzere rahme geçiş yapan yumurta hücreleri; yumurtalıkta sayı ve gelişim açısından yetersiz kaldığında menopoz dönemi başlar. Tam karşılığı menstrüel kanamanın durması olan menopoz, kadınlarda fizyolojik değişimle birlikte bazı sağlık sorunlarının gelişme riskini artırdığından dikkatle ele alınması gereken bir dönemdir.

Her ne kadar menopoz kadınlarda 50 yaş ve sonrasında sık görülse de fizyolojik olarak yumurtalıkların üreme ve endokrin işlevlerini yitirmesi sonucu ergenlik sonrasında her yaşta görülebilmektedir. Bu bakımdan yumurtalıkta çeşitli nedenlere bağlı gelişen yetmezlik durumlarında erken yaşta menopoz gelişebilir.

Menopoz Yaşı Var Mıdır?

Menopoz, yumurtalıktaki yumurta hücresi sayısı ve hormonal olaylarla doğrudan ilişkili olduğu için doğrudan yaşla ilintili değildir. Bununla birlikte, toplumda sıklıkla 45-55 yaşları arasındaki kadınlarda menopozun daha sık yaşandığı bilinmektedir. Perimenopozal döneme ait belirtiler genellikle bu yaşlardan 4 yıl öncesindeki dönemi kapsayan periyotta izlenebilir. Yine perimenopozal dönemin ne kadar süreceği, hangi şiddette gerçekleşeceği menopozun yaşandığı yaş gibi kişiden kişiye farklılık gösterir.

Menopozun gerçekleşmesinde kişinin genetik alt yapısı, vücut yapısı, hormon sisteminin özellikleri, kullandığı ilaçlar, kronik hastalığa sahip olup olmadığı, doğum yapıp yapmadığı, adet düzeni ve psikolojik durumu gibi çok sayıda faktör etkili olabilir. Tüm bu nedenlere bakıldığında menopoz yaşı kişiye özeldir denebilir.

Menopoz Belirtileri Nelerdir?

Kadınlarda menopozun gerçekleşme zamanı kişiye özel olduğu gibi, her kadında menopoz öncesi ve menopoz döneminde ortaya çıkan belirtiler de farklılık gösterebilir. Bununla birlikte aşağıdaki sağlık problemleri ve şikayetler menopozla birlikte sıklıkla gelişir:

o Sıcak basması, gece terlemesi
o Yüzde ve göğüste kızarıklık
o Adet düzensizlikleri veya anormal vajinal kanamalar
o Vajinal kuruluk ve buna bağlı tahriş, vajinal iltihaplanmalar
o Kilo alımı
o Uykusuzluk, gerginlik, yoğun stres gibi psikolojik problemler
o Cinsel isteksizlik
o Meme dokusunda hassasiyet
o Cilt değişiklikleri, saçlarda incelme ve dökülme, vücutta kıllanmada artış
o Kemik dokusunda zayıflık ve kemik erimesi, buna ikincil gelişen kırıklar
o Baş ağrısı, çarpıntı, idrara çıkmada artış gibi somatik belirtiler

Menopoz Döneminde Hangi Tedaviler Uygulanır?

Menopoz sonrasında vücudun östrojen ve progesteron gibi temel eşey hormonları tarafından uyarılmasında azalma yaşandığından, belirli konularda sağlık problemlerinin gelişimine yatkınlık oluşur. Özellikle menopoz sonrası kadınlarda kemik erimesi (osteoporoz) en sık rastlanılan rahatsızlıkların başında yer alır. Yine kalp-damar hastalıkları, beyin-damar hastalıkları, belirli kanserler, jinekolojik problemler ve kronik hastalıkların şiddetinde artış gibi farklı sorunlar meydana gelebilir.

Menopoza ait bu problemlerle mücadele edebilmek için kadınlarda aşağıdaki tedaviler uygulanabilir:

Hormon Replasman Tedavisi: Menopoz sonrası vücutta miktarı azalan östrojen ve progesteron hormonlarının yerine konulmasını hedefleyen bir tedavi yöntemidir. Özellikle kemik dokusunun güçlendirilmesi, sıcak basması gibi belirtilerin giderilmesi ve kalp-damar hastalıkları gibi kronik hastalıklara karşı vücudun korunmasında oldukça etkilidir.

Kemik Erimesinin Önlenmesine Yönelik Kalsiyum Tedavisi: Bu tedavi yönteminde; kalsiyum ve D vitamini desteği, gerekli hallerde hormon ve biyolojik ajan tedavileri ile bifosfanat kullanımı gündeme gelebilir.

Kolesterol Tedavisi: Kalp-damar hastalığı gibi kronik hastalıklara yönelik olarak kolesterol tedavisi, dengeli beslenme, egzersiz gibi yaşam tarzı değişiklikleri tedavide yer alan ögelerdendir.