Ülkemizde çocuklarda yanık kazaları sıkça yaşanan ev kazaları arasında yer alıyor. Kaynar su dökülmesi, çakmak ya da kibritle oynama esnasında birçok çocuk yanma tehlikesine maruz kalıyor. Ailelerin çoğu bu konuda kulaktan duyma bilgilerle yanan bölgeye ilk müdahaleyi yapıyor. Estetik ve Plastik Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Erol Kışlaoğlu ülkemizde sıkça yaşanan çocuk yanıkları hakkında bilgiler verdi.
YANIK NEDİR?
“Vücuttaki herhangi bir bölgenin ısıya maruz kalarak zarar görmesi durumuna yanık yaralanması nedir. Yanıklar kimyasal yanıklar ve fiziksel yanıklar olmak üzere ikiye ayrılırlar. Fiziksel yanıklar haşlama, elektrik yanıkları, sürtünmeyle oluşan yanıklar gibi çeşitlilik gösterirler. Vücutta oluşan yanıklarda üç şekilde derecelendirilir.
1. Derece yanıklar dediğimiz deride fazla hasar oluşmayan ve iyileşme süreci daha kolay olan yanıklardır. Örnek olarak güneş yanıkları verilebilir.
2. Derce yanıklar ise ısının derinin alt tabakasına ulaşarak, ciltte sıvı kabarcıkları oluşturan yanıklardır.
3. Derece yanıklar ise ısının tamamen derinin alt tabakasına ulaşarak sinirlere ve kas bölümlerine zarar vermesi sonucu oluşan yanıklardır.”
ÇOCUKLARDA YANIKLAR NE SIKLIKTA GÖRÜLÜYOR?
“Beş yaş altındaki çocuklarda oluşan yanıklar, tüm çocuk yanıkların %70′ini oluşturur.
Çocuklar genelde sıcak su, çay kahve gibi sıcak içecekler, sıcak yemek, musluklardan akan sıcak su, kibrit, çakmak gibi nesnelerle oynama esnasında yanığa maruz kalır. Çocuklarda yaşanan yanık sıklığı şu şekildedir.
• Kaynar su yanıkları yanıkların %40–50′sini,
• Kızgın yağ yanıkları yanıkların %20–30′unu,
• Kimyasal ürünler ve elektrik akimi yanıkları ise kalan kısmını oluşturur.
Çocuklarda yanan en sık bölge genelde üst kısımdır.(%72) oranında görülür. Bu sırayı baş ve boyun bölgesi yanıkları izlemektedir.”
ÇOCUKLARDA YANIK KAZLARININ SIKLIKLA YAŞANMASININ SEBEPLERİ NELERDİR?
“Yanıklar genelde ev içerisinde yaşanır. Bir nesnenin ya da objenin çocuğun ilgisini çekmesi sonucu ya da dikkatsizlik ve ailenin ihmali sonucu ortaya çıkabilir. Aile içerisinde yaşanan sorunlardan dolayı çocuk sıklıkla gözlenemiyorsa bu gibi ortamlar da yanık kazalarının sıklığını artırır.”
YANIK TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?
“Hastanın yaşadığı yanma durumuna göre tedavi uygulanır.
1. Derece dediğimiz hafif ölçekli yanıklarda ağrıyı kesen merhemler kullanılır ve hasta ayakta tedavi edilebilir. 2. ve 3. Derece yanıklar da ise açık veya kapalı pansuman yapılır. Özel bölge yanıklarında deri grefti dediğimiz vücudun başka bir bölümünden deri parçası alınarak bir nevi yama dediğimiz işlem uygulanır. Fakat yanık tedavileri estetik cerrahisinde en zor tedavi yöntemlerindendir. Aynı zamanda bir diğer yöntem olan silikon şilt tedavisi de yara ve yanık izlerinin silikleştirilmesin de uygulanır. Yanık bölge sıkıca sarılıp uzun süre kullanılması gerekir. Mutlaka uzman hekimler tarafından yapılmalıdır. Yanık tedavilerinde önemli olan başka bir konu ise hastanın erken tedaviye başlamasıdır. Bu şekilde yanık tedavisindeki süreç değişecektir.”
YANIKLARDA ÖNCELİK NEDİR?
“ %15 derecenin üstündeki bütün yanıklar uzman tedavisi gerektirir. Doğru bir uzman tercihi yapılmalıdır. Çünkü bu tür yanıklar da gerektirdiği gibi tedavi uygulanmazsa çocuğun hayatını derinden etkileyen sonuçlar ortaya çıkabilir. Tedavisi zorunlu yanıklar arasında çocuk yanıkları ilk sırayı alır. Elektrik yanıkları ve özel bölge yanıkları boyun, yüz, göz kenarları, el ve parmaklarda oluşan yanıklarda önemli olan bölgenin fonksiyonel özelliğini kaybetmeden tedavinin uygulanmasıdır.”
YANIK İZLERİ TAMAMEN ORTADAN KALKABİLİR Mİ?
“Özel bölge yanıkları dediğimiz el, yüz, boyun, kol, genital bölge yanmalarında bir cerrah için söz konusu iz kalması durumu değildir. Önemli olan bu bölgelerdeki işlevsel durumun devamlılığını sağlamaktır. 3. derece yanıklar olarak adlandırılan derin yanıklarda deri komple değiştirilse bile izleri tamamen yok etmek mümkün değildir. Ancak azaltılır ve yapılabilecek en iyi tedavi hasta için uygulanır.”
İLK YARDIM NASIL YAPILMALIDIR?
• Çocuk yakıcı nesneden uzaklaştırılmalıdır.
• Yanan kısım akan suya tutularak soğutulmalıdır
• Çok büyük bir alan yandıysa ılık suyla ıslatılmış bir bez ya da çarşaf kullanılarak sarılmalıdır.
• Kimyasal yanıklarda mutlaka bölge temiz suyla uzun süre yıkanmalıdır.
• Alev alarak bir yanma yaşanıyorsa çocuk koşturmaya başlar mutlaka durdurulmalıdır.
• Yaşan yanık ufak çaplı bir yanıksa üzerine yanık için kullanılan özel merhemler kullanılabilir.
• Etkilenen alan çok büyükse özellikle 2. ve 3. derce yanıklarda mutlaka hastaneye götürülmelidir.
• Kesinlikle yanan bölgeye diş macunu, biber salçası, balmumu, süt ve yoğurt sürülmesi gibi işlemler uygulanmamalıdır.
• Yanan bölgeye buz direk uygulanmamalıdır.2.bir hasar meydana gelebilir. Aşırı ısı kaybı yaşanabilir.
ANNELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN DURUMLAR NELERDİR?
• Evde bulunan mutfak eşyaları mutlaka çocukların erişemeyeceği noktalarda bulunmalıdır.
• Kibrit ve çakmak gibi yakıcı objeler çocuklara oynaması için verilmemelidir.
• Evde kullanılan ısıtıcılarda çocuklardan uzak tutulmalı çocuğun bulunduğu alanlarda mutlaka çocuğa dikkat edilmelidir.
• Elektrik yanıklarına karşı tüm elektrik prizleri, özel plastik koruyucular ile kapatılmalıdır.
• Ütü, saç kurutma makinesi gibi küçük ev aletleri çocuğun ulaşamayacağı şekilde ve fişten çekili durumda tutulmalıdır.
• Temizlik ürünleri ve deterjanlar, kimyasal yanıklara sebep olabileceğinden kilitli dolaplarda tutulmalıdır.
• Güneş yanıklarına sebebiyet verebileceğinden yaz aylarında öğle saatlerinde çocuklar çıkarılmamalı, diğer saatlerde de koruyucu krem kullanılmalı ve şapka giydirilmelidir.
• Bebeklerde kaynar su yanıkları çay ve kahve gibi sıcak içeceklerden yanma genelde yürüme ve emekle dönemlerinde yaşanır. Bu sebeple ebeveynler bu dönemde daha dikkatli olmalıdır.
Prof.Dr. Erol. Kışlaoğlu
Estetik Ve Plastik Cerrahi Uzmanı
Prof. Dr. Erol Kışlaoğlu
YAZARA E-POSTA GÖNDER
DİĞER ADRESLER 
