Kalp Damar Cerrahı Prof. Dr. Tayyar Sarıoğlu, erkek kalbinin kadından 10 yıl daha erken hastalandığını belirterek; risk faktörleri olan; sigara kullanımı, aşırı kilo, yüksek tansiyon ve kolesterol gibi durumlara dikkat edilmesi gerektiğini vurguluyor. Ani sporcu ölümlerinin arttığı şu günlerde, spora başlamadan önce mutlaka doktor kontrolünden geçilmesi konusunda da uyarıyor.

Hareketsiz yaşam, yağ ve tuz ağırlıklı beslenme, vücutta biriken toksinler ve stres yüklü çalışma ortamları, hem zengin hem de fakir ülkelerde kalp ve damar hastalıklarının neredeyse 'salgın' gibi büyümesine yol açtı. Geçtiğimiz yıl, 'American Journal of Clinical Nutrition' dergisinde yayımlanan araştırma, ülkede beş yaşındaki kız çocuklarda bile yüksek kolesterol olduğunu saptadı. Yani kalp hastalıkları ve kalp krizlerinin çoğunlukla 'Yaşı kemale ermiş erkekler'de görüldüğü günler geride kaldı. Britanya Kalp Vakfı Başkanı Prof. Dr. Charles George, "Obezite (aşırı şişmanlık) ve hareketsiz yaşam bu hızla artmaya devam ederse, yakında rekor sayıda insan kalp hastalığıyla birlikte yaşamak zorunda kalacak" diye uyarıyor.

RİSK HER 10 YILDA İKİYE KATLANIYOR

Kalp hastalıklarından ölümler, hem dünyada hem de Türkiye'de hızla artıyor. Kalp krizi yaşının görülme sıklığı 50-60'lardayken, bugün 20'li yaşlara kadar çekilmiş durumda. Bunun en önemli nedeniyse gittikçe yaygınlaşan hareketsiz yaşam ve yanlış beslenme tarzı. Prof. Dr. George, bu kötü yazgıyı, "Tarihimizde ilk kez, anne-babasından daha az yaşayacak olan bir nesille karşı karşıyayız" cümlesiyle özetliyor. Bu kötü yazgının tüm dünyada olduğu gibi, Türkiye'de de devam ettiğine dair ellerinde çok sağlam veriler olduğunu söyleyen İstanbul Kalp Cerrahisi Başkanı ve aynı zamanda Acıbadem Carousel Hastanesi Kalp Damar Cerrahisi Direktörü Prof. Dr. Tayyar Sarıoğlu, deneyimlerini ve bilgi birikimini bizimle paylaştı. Türkiye'deki ölümlerin yüzde 50'den fazlası, kalp damar hastalıkları yüzünden meydana geliyor. Sigara faktörü son derece önemli. Büyük ölçüde yaşa ve cinsiyete bağlı olan kalp damar hastalıkları, erkeklerde kadınlardan 10 yaş daha erken başlıyor. İlerleyen her 10 yaş, hastalığa yakalanma riskini, 2-2.5 kat artırıyor.

SPORCULAR DİKKAT!

Prof. Dr. Tayyar Sarıoğlu, son zamanlarda artan ani sporcu ölümlerine dikkat çekerek, bu durumun kökeninde iki önemli sorunun yattığını belirtiyor: "Birisi koroner damar anomalileri, diğeri ise 'Hipertrofik Obstrüktif Kardiyomyopati', yani kalpten çıkan ana atardamarın altında kalbin içinde bir darlık oluşması ki, buna kalınlaşan kalp kası kitlesi yol açıyor. Bu durum genellikle fark edilmiyor ve çok sinsi seyrediyor. Ani ritm bozuklukları ile özellikle efor sırasında kalp durmasına yol açıyor. Aslında bu ölümleri, spora başlamadan önce yapılacak muayene, çekilecek elektrokardiyografi, efor testi, eko kardiyografi gibi basit incelemelerle önlemek mümkün" diyor. Prof. Sarıoğlu, ailesinde ani, genç ölümler olduğu bilinen kişilerin, spor yapacaklarsa, bir uzman tarafından kesinlikle incelenmesi gerektiğini bildiriyor. Türkiye'de, 3.5 milyondan fazla koroner kalp damar hastası olduğunu tahmin ettiklerini belirten Prof. Dr. Tayyar Sarıoğlu, sözlerini şöyle sürdürüyor: "Her yıl, 300 bin kişi, kalp hastalığı ve kalp krizi nedeniyle rahatsızlık geçiriyor. Ne yazık ki, bunlardan 150 bine yakını, kalp krizi yüzünden hayatını kaybediyor. Kalp krizi aslında önlenebilir. Eğer, kişi ilk ikidört saat içinde, kalp krizi merkezi olarak organize edilmiş hastanelere ulaştırılabilirse, myokard infarktüsü oluşmadan, sorun atlatılabilir. Bunun için tedavinin ambulansta başlaması ve hastaneyle entegre bir şekilde tedavinin sürdürülmesi çok önemlidir."

YAŞAMA SANATI DERSİ

Prof. Dr. Sarıoğlu, erkekler kadar kadınları da yakından ilgilendiren, kitlesel ölümlerin en önemli nedeni olarak kabul edilen kalp ve damar hastalıklarından korunmak için eğitim konusunda önemli bir tavsiyede bulunuyor. İlköğretim döneminden başlayıp, üniversiteye kadar giden uzun süreçte, tedrisata 'Yaşama Sanatı' dersinin konulmasını öneren Prof. Dr. Sarıoğlu, "Çünkü, yaşamak bir sanat. Çocukların korunması için bu ders, iyi bir donanım sağlayabilir. Spor alışkanlığından, sağlıklı beslenmeye, zararlı maddelerden ve sigaradan uzak durmaya kadar birçok bilgi öğretilebilir. Biliyorsunuz, stresin üstesinden gelmek çok önemli. Yaşamın kendisi stres kaynağı. Bu ders, çocuklara, hayatı anlamalarına, hayatı nasıl yaşamak gerektiğine dair önemli tüyolar verecek. Bu ders, yaşama dair önemli bir eğitim aracı olacak. Milli Eğitim Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı'na, bu konuda ortak bir çalışma yapmalarını öneriyorum" diyor. Türkiye'de kalp damar hastalıklarının gelişiminde rol oynayan en önemli risk faktörleri olarak; sigara içimi, hipertansiyon ve şişmanlık, yüksek kolesterol ön plana çıkıyor. Korunma çalışmalarında bu risk faktörlerine öncelik verilmesi gerekiyor. Sigarayı bırakmak ve her gün 30- 45 dakika yürüyüş yapmak ile kalp krizi riski yüzde 50 oranında azaltılabiliyor. International Hospital'ın kardiyoloji uzmanlarından Dr. Işık Erdoğan ise, şu uyarılarda bulunuyor: "Sigara içimi ülkemizde en yaygın risk faktörü. Erişkinler arasında 10.4 milyon erkek ve 4 milyon kadının sigara içtiği söylenebilir. Sigara, kalp damar hastalıklarından ölüm riskini 1.8 kat artırıyor. Hipertansiyon erkeklerde, kalp damar hastalığı ve kalp kökenli ölümleri belirleyici en önemli etken. Sistolik kan basıncının, her 10 mmHg'lık yükselmesi kalp damar hastalığı riskini yüzde 22 artırıyor. Kolesteroldeki her 50 mg'lık yükselme ise, kalp damar hastalığı riskini yüzde 36 artırıyor. Damar sertliğine sürükleyen şeker hastalığı, kadınlarda daha fazla olmak üzere hızla artıyor. Şeker hastalığı sıklığının toplumumuzda artması, nüfusun yaşlanmasının yanı sıra, şişmanlığın ve hareketsiz hayat tarzının yaygın olması gibi çevresel faktörlerin sonucudur. Oysa, kan şeker düzeylerinin sıkı kontrolü, oluşabilecek hastalıklarda önemli azalma sağlayabiliyor. 40 yaşını aşkın kadınların genelde şişman olduğu ülkemizde şişmanlık, erkeklerde henüz sorun olmasa da giderek artıyor."