Ege`nin İncisi: Eski Foça

Eski Foça - Ege’nin İncisi Ve Gizemli Antik Kent

Ege’de eski dokusunu koruyabilmiş sahil yerleşimlerinden birisi olan Eski Foça, masmavi deniziyle, küçücük adacıklarıyla, daracık taş sokakları ve taş yapı evleriyle, sevecen ve güzel insanlarıyla bütünleşmiş küçük bir ilçedir.

İzmir’e 65 Km. yakınlıkta olan Foça eski adı Phokaia’dır. M.Ö. 11. yüzyılda kurulmuştur. Adını da adalarda yaşayan foklardan almıştır. Foça, Fatih Sultan Mehmet’in 1455’te Osmanlı İmparatorluğu topraklarına katmadan önce 13. yüzyılda Türk Beyliklerinden Çaka Bey, daha sonrada Saruhan Bey’liğinin yönetimindeydi.

Foça, Phokaia’nın kalıntıları üzerine kurulmuş, tarihi dönemlere ait eserlerin bulunduğu önemli bir kenttir. Çevredeki tarihi eserler görülmesi gereken yerlerin başında gelmektedir. Kent Duvarları ve Beş Kapılar Kalesi Antik çağda kentin doğusundaki tepeler üzerinden geçen ve Athena Tapınağının bulunduğu yarımadayı da kuşatıyordu. İlçede diğer tarihi eserler ise; Athena Tapınağı, Kybele Açıkhava Tapınağı, Arkaik Duvar ve Heredot Duvarı, Dış Kale, Mozaikler, Taş Ev, Şeytan Hamamı, Kayalar Camii, Hafız Süleyman Mescidi, Osmanlı Mezarlığı gibi eserler ön plana çıkmaktadır.

Foça’ya gelirken yokuşun solunda yer alan Top Dağ’ı üzerinde tarihi Yer Değirmenleri vardır. Bizlere hem tarihi anımsatmakta, hem de güzel bir manzara oluşturmaktadır.

Kale içinde, Beş Kapılar burcunun 200 mt. Güney Batısında 15. yüzyılda inşa edilmiş olan Fatih Camii, Foça’nın Osmanlı Dönemine ait en eski yapısıdır. Caminin iki kitabesi vardır. Birinci kitabe, avlu girişi üzerindedir. Kitabenin çevirisinde; “Allah’tan başka ilah yoktur. Muhammed Allah’ın elçisidir. Bu kapıyı 937 yılında Sultan Süleyman Han zamanında-Allah onun Devletini Ebedi Kılsın-Mustafa Aga yaptırdı” yazılıdır. İkinci kitabe ise, Harim Taç Kapısı üzerindedir ve çevirisi ise; “Bu mübarek camiyi, hayır ve iyilik sahibi Sultan Selim Han oğlu Sultan Süleyman Han inşa ettirdi. Temmet, Camian, Cediden. Sene 977” yazılıdır.

Foça, Akdeniz fokunun yaşam alanlarından biridir. Avlanılması kesinlikle yasak olup, soylarını tükenmekten korumak amacıyla araştırma merkezleri çalışmalarını halen daha devam ettirmektedirler.

Foça’da konaklamak için çeşitli alternatiflerin yanı sıra, yöresel lezzetleri sunan mekanlar da mevcuttur. Yöresel lezzetleri görmek ve tatmak isteyenlere tavsiyem, çarşının tam orta yerinde bir esnaf lokantası olan ve Foça’nın yerlilerinden Mesut Bey ve eşi Fatoş Hanımın işlettiği Çarşı Lokantası. Ege’nin en lezzetli Şefketi Bostanını, Enginarını, Taze Baklayı, Taze Fasulyeyi, Kerevizi, Radikayı, Civesi, Ispanagı ve bunlar gibi zeytinyağlı yemekleri aşk ve sevği ile pişiriyorlar, misafirlerinin damak tadlarına uygun olarak sunuyorlar.

Denizin kıyılarında balık ve yosun kokusuyla yaşamak Foça’da ayrı bir ayrıcalıktır. Foça’lı balıkçılar Levrek, Çinekop, Çipura, Barbunya, Mercan, Midye, Karides, Kırlangıç, Kalamar, Mezgit, Kupez v.b. gibi bütün balıkları ve deniz ürünlerini denizden avlayarak kendi ve ülke ekonomisine katkı sağlamaktadırlar.

Bunun yanı sıra, yazlıkçıların sezon boyunca alıp sevip besledikleri sonra da ilçeyi terkederken bıraktıkları Foça’da dokunulmazlığı olan kediler sokaklarda keyifli bir şekilde dolaşmaktalar, deniz kenarında günlük nevaleleri olan balıkları beklemektedirler.

Foça’ya kadar gelmişken bir fırsatını bulup, yolumu uzatarak senenin sadece bir ayında (bol yağışların olduğu Mart ayı) mutluluğunu yaşadığımız ve paylaştığımız Eniş (Sarmaşık) yemeği yemek, uzun ömürlü ve sağlıklı insanlarla beraber olmak için güzel memleketim, efe yüreklilerin şehri Nazilli’ye geldim. Sonrasında mutlu bir şekilde, yine bekleriz temenni ve dilekleriyle tatilimi sonlandırdım.

Huzurlu bir ortamda mutlu kalmanız dileklerimle.

CENGİZ BABAEREN
cengizbabaeren@cosmoturk.com