Anadolu Sağlık Merkezi’nden Deri Hastalıkları Uzmanı Dr. Mehmet Coşkun Acay, cilt kırışıklıklarının nasıl oluştuğunu ve alınması gereken önlemleri anlattı.

• Cilt kırışıklıkları nasıl oluşur?

Deriye düzgünlüğünü, parlaklığını ve kıvamını veren maddelerin yaş ilerlemesi (Kronolojik yaşlanma) veya foto yaşlanma (Güneş etkisiyle hızlanmış yaşlanma ) sonucunda azalması deri yaşlanmasının, dolaylı olarak kırışıklıkların nedenidir. Bu maddeler arasında deri temel maddesi; kollajen, elastin ve fibronektin sayılabilir. Deri yaşlanması sonucu deri incelir, azalan elastik lifler ve kollajen, deri yenilenme hızının yavaşlaması; kıvrımların ve kırışıklıkların oluşmasına ve deri elastikiyetinin kaybolmasına, deri yüzeyinin kabalaşmasına ve deri renginde düzensizliklere (Pigment değişimlerine, düzensiz pigment dağılımına ) neden olur.

• Kırışıklıkların oluşumundaki en önemli faktörler nelerdir ?
Güneş, foto yaşlanmanın ve kronolojik yaşlanmanın temel nedenleri arasındadır. Kronolojik yaşlanmayı etkileyen diğer nedenler şu şekilde sıralanabilir:

1. Güneş ışığına maruz kalma oranı (Burada ani, aşırı kızaracak ve soyulacak düzeyde yanma sıklığı, solaryuma girme ve deri fototipi önemlidir. Deri fototipi beyaz tenliden, zenciye kadar olan 6 sınıflandırma içinde değerlendirilmektedir),
2. Çöl gibi sert ve kuru iklim koşullarında yaşamak,
3. Aktif veya pasif sigara içiciliği,
4. Çevre ve hava kirliliği (Egzoz gazları, flor v.s.) ,
5. Stres,
6.Kalıtım,
7.Beslenme yetersizliği veya dengesizliği ,
8. Pasif bir hayat yaşamak (Egzersiz yapmamak, sürekli kilo alıp vermek ),
9. Aşırı mimiklerle konuşmak, gülmek (Özellikle çatık kaş çizgisi ve göz çevresi kırışıklıklarını artırabilir)

• Kırışıklıkların önüne geçilebilir mi ?

Kırışıklıkları geciktirmek mümkün olabilir mi? Yaşlanma durdurulabilir mi? İlk çağlardan beri bu sorulara yanıt aranmakta, kesin bir sonuca varılabildi mi? Tartışmasız hayır.

Bu alanda en önemli görev koruyucu tıp alanındaki gelişmeler ile sağlanabilecek gibi görünüyor. Tıbbın birçok alanı, anti-aging (Yaşlanma karşıtı ) gelişmelerle ilgileniyor, bu konuda önemli adımlar atılıyor. Deri , bireyin dış dünya ile direkt temasını sağladığından anti-aging çalışmalarının odağında yer alıyor. Yaşlanma bedenin tümünü ilgilendirdiğinden ; yaşlanmayı etkileyen negatif unsurlardan uzak durmak, sağlıklı bir derinin, sağlıklı bir bedende bulunacağını düşünmek gerekiyor. Bu nedenle güneşten korunmak, temiz ve doğal bir ortamda yaşamak, stresi azaltacak ortamları paylaşmak, yaşlanmayı hızlandıran serbest radikallere karşı antioksidan kullanımı, vitaminleri (A,B,C ve E vitaminleri ) ve mineralleri içeren yeterli ve dengeli beslenme, vücudun, dolayısıyla derinin oksijenden sonra , en önemli gereksinimi olan suyun yeteri kadar alınması kırışıklıkların önüne geçmek için alınabilecek önlemler arasında sayılabilir.

• Önüne geçmek için kaç yaşından itibaren önlem almak gerekir ?

Yaşlanmayı ve kırışıklıkları geciktirmek için , çocukluktan itibaren önlem almak gereklidir.

Güneş deri yaşlanmasının en önemli nedenlerinden biri olduğundan, güneşe maruz kalan vücut bölgelerinin , çocukluktan itibaren, uygun güneş koruyucularla korunması çok önemlidir.

• Erken yaşlardan itibaren alınması gereken önlemler nelerdir?

Deri yaşlanmasını artıran faktörlerden uzak kalmak, başarabildiğimiz ölçüde, daha önce bahsettiğim nedenleri hayatımızdan uzak tutmak çok önemli. Öncelikle güneşten korunmak, sigara içmemek, sigara içilen ortamlarda bulunmamak, çevremizde sigarasız ve toksik ortamların azalması için çaba harcamak (En azından evimizde, misafir dahi olsa sigara içilmemesini sağlamak ), stresi azaltmak (Dostlarla ve sevdiklerimizle zaman geçirmek, iş ve ev ortamımızı neşeli bir hale getirmek...), doğru beslenme, alkol ve kafein tüketimini azaltmak, bulduğumuz her fırsatta spor yapmak (Hiçbir şey yapmasak dahi, günde iki kez yarım saatlik yürüyüş yapmak ), yeteri kadar su içmek ( bu konuda kesin bir kanı yok ama 1.5- 2.5 litre su tüketimi gerekli ) veya sulu meyveler yemek, yaşadığımız alandaki havayı nemlendirmek, zor da olsa gülmeyi ve konuşmayı bırakmadan bazı mimiklerimizi kontrol etmeyi öğrenmek. (Yüz egzersiz programlarıyla sağlanabilir ). Güneşten koruyucuları yaz ve kış aylarında kullanmak, deri nemliliğini artıracak ve derideki nemin korunmasını sağlayacak serbest radikalleri deriden uzaklaştıracak, kollajen onarımını artıracak kozmetikleri uzmanına danışarak uygulamak temel önlemler arasında sayılabilir.

• Geç yaşlarda alınan önlemler etkili olur mu ?

Genç yaşlarda alınan önlemler kadar etkili olmasa da , geç yaşlarda da önlem almak gereklidir. Sadece kırışıklıklar açısından değil, birçok deri kanserinin temel nedenleri arasında yer aldığından, güneşten korunma geç yaşlarda da önemini korumaktadır. Bu yaş grubunda; kimyasal peeling (Deri soyma ) ve lazer resurfacing (Lazer ile deri yüzeyinin yenilenmesi ) operasyonları görünümün düzelmesinde, kırışıklıkların azaltılmasında , tedavi edici ve ilerlemeyi önleyici yöntemler olarak ön plana çıkmaktadır.

• Kırışıklıklar için kozmetik ürün seçerken nelere dikkat etmek gerekir ?

Kırışıklıkları azaltacak veya korunmayı sağlayacak kozmetik ürünlerde bulunması gereken temel unsurlar ve bazı kozmetik maddelerden kısaca aşağıda bahsedilmiştir, yine de doğru ürün, doğru yol gösterici ile seçilebilir. Deriyi nemlendirmek (İçeriğinde hyaluronik asit, fosfolipidler, yalancı safran (safflower seed oil ), çuha çiçeği yağı, borage, gliserin bulunan kozmetikler ), deri yüzeyini hafifçe soymak ( salisilik asit, glikolik asit, laktik asit , jojoba, papain veya bromelain enzimleri içeren kozmetikler ), serbest radikalleri engellemek, etkisizleştirmek ( E ve C vitamini, üzüm çekirdeği ekstresi, yeşil çay, meyve ekstreleri, koenzim Q10 içeren kozmetikler), enflamasyonu (iltihabi yanıtı ) azaltmak ( çinko, allantoin, pantenol, arnica, bazı bitkiler, cucurma longa, anthemis nobilis, aloe vera içeren kozmetikler), kollajen onarımını artırmak (retinol, retinil palmitat, alfa hidroksi asitler, C vitamini ve aminoasit içeren kozmetikler ) amacıyla üretilen kozmetikler doğru seçim olarak değerlendirilebilir. Çok sayıda kozmetik ürün kullanımı yerine, yaşa uygun, doğru kozmetik ve güneş koruyucu seçimi için, bu konuda eğitim almış kişilere danışmak önemlidir.