Küçücük tüpün içinde bulunan sihirli damlalar… İlk bakışta önemi anlaşılmayan, ancak incelendiğinde milyonlarca insanın hayatını kurtaran aşılar. Dünyaya gelinen ilk andan başlayarak ileriki yaşlara kadar her dönemde yapılması gereken hayat kurtarıcı pek çok aşı bulunuyor. Düzenli aşılanma sayesinde yılda yaklaşık 6 milyon kişinin hayatı kurtuluyor. 750 bin çocuk ise aşı sayesinde sakatlıklardan korunabiliyor.

Enfeksiyonlar ve bulaşıcı hastalıklar aşıyla engelleniyor

20. Yüzyıl’ın ikinci yarısından bu yana bakterilere ve virüslere karşı önemli ürünler geliştiriliyor. Büyük yatırım ve deney süreçleriyle üretilen bu yenilikçi aşılar, insan sağlığının iyileştirilmesine ve yaşam kalitesinin yükselmesine, böylelikle de ülkelerin kalkınmasına destek sağlıyor. Bugünün aşı teknolojisi sayesinde, yüzyıllar boyunca insanlığın kabusu haline gelen mikropların yol açtığı enfeksiyonların ve bulaşıcı hastalıkların büyük çoğunluğu, artık tehdit halini almadan önlenebiliyor. Aşılama ile sadece hastalanma riskinin yüksek olduğu aşılanan yaş grubu değil, aynı zamanda etkenin toplumda dolaşımının azalması sonucu aşılanmayan kişiler de korunuyor.

3 milyon çocuk ve 3 milyon yetişkinin hayatı kurtuluyor

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, aşılama sayesinde yılda yaklaşık üç milyon çocuk ve üç milyon erişkinin ölümünün önüne geçiliyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün 2010 yılı raporuna göre dünyada bir yıl içerisinde 5 yaş altında yaklaşık 1,5 milyon çocuk “ aşı ile korunabilen hastalıklar” nedeniyle hayatını kaybediyor. Bu çarpıcı rakamların yanı sıra 750 bin çocuk da aşıyla önlenebilen hastalıklara bağlı sakatlıklardan korunabiliyor.

Kızamık ve tetanoz aşısı olmayan 1 milyonun üzerindeki çocuk hayatını kaybediyor

Aşılama ile önlenen toplam yaklaşık 6 milyon ölüm, dünyanın elde ettiği en önemli başarılardan biri. Ancak halen 3 milyon çocuk aşıyla önlenebilen hastalıklardan yaşamlarını kaybediyor. Sadece kızamık ve tetanoz aşısı yapılmadığı için yılda yaklaşık 1 milyon 300 bin çocuk hayata veda ediyor.

Aşılar hedef dışındaki hastalıkları da engelliyor

Çocuk ve erişkinlere yapılan aşılamalar sonucu yaşam süresi artıyor. Erişkinlere yapılan, özellikle grip ve pnömokok aşıları kronik hastalıkları olanlarda pulmoner, kardiyovasküler ve serebrovasküler hastalık sorunlarını yüzde 20 oranında azaltıyor. Bazı aşılar ile hedef hastalık dışında aşı ile önlenebilen hastalığın zemin hazırladığı hastalıkların da önüne geçilebiliyor. Bu konuda en iyi örnek grip aşısı. ABD ve Finlandiya’da yapılan çalışmalar grip aşısının grip enfeksiyonlarına bağlı olarak gelişebilen orta kulak enfeksiyonundan korunma oranını yüzde 30’a çıkardığını gösteriyor. Kızamık aşılaması ise kızamık dışında ishal, pnömoni, keratomalazi ve malnütrisyon hastalıklarının önlenmesinde de etkili.

Gidilen ülkeye göre aşılara dikkat etmek gerekiyor

Yurtdışı seyahatlerinin her geçen gün artması, gidilen ülkedeki enfeksiyonla karşılaşma olasılığını da artırıyor. Seyahat edenler yakalandıkları enfeksiyon etmenlerini kendi ülkelerine götürerek hastalığın yayılmasına neden oluyor. Seyahat edenlerde en fazla görülen aşı ile korunabilen hastalıklar meningokok, grip ve Hepatit A. Ayrıca kuduz, tifo, kolera, sarı humma ve Japon ensefaliti gibi aşılar da seyahat edenlere öneriliyor.

Aşılar antibiyotik kullanımını azaltıyor

Aşılamanın bir diğer önemli faydası da antibiyotik kullanımında azalmaya neden olabilmesi. Enfeksiyonların önlenmesini sağlayan aşılar böylece antibiyotik kullanımının da azalmasını sağlıyor. ABD’de konjuge pnömokok aşısının 2000 yılından itibaren uygulanması sonrasında 2004 yılında yapılan çalışmalarda invazif pnömokok enfeksiyonlarında penisiline dirençli tiplerde yüzde 57, çoklu antibiyotik direncinde ise yüzde 59’luk bir azalma olduğu tespit edildi. Pnömokok aşılaması sayesinde toplam hasta, hasta yatışı, menenjit ve sekelleri (sakatlanma) sayısı düşüyor. Antibiyotik kullanımı ve direnç gelişmesi azalıyor. Böylece sağlıklı nesiller yetişiyor ve sağlık için çok daha az mali harcama gerçekleştiriliyor.

En ucuz korunma yollarından biri

Aşılama öncesi hastalık oranları ile aşıya bağlı minör yan etkiler kıyaslandığında aşıların gerekliliği açık bir şekilde görülüyor. Özellikle bebek ölümlerini azaltan, bulaşıcı hastalıkların salgın yapmasını engelleyen, mortalitenin yanı sıra morbiditeyi de azaltan ve insanoğluna etkin ve ucuz koruma sağlayan aşılardan vazgeçmek mümkün değil.