Yetiştirilme şekli, doğuştan getirilen özellikler, çevresel koşullar gibi birçok faktör bireyleri para harcama konusunda farklılaştırır. Pazarlama faaliyetleri içerisinde birçok kurum farklı kişilik tiplerine göre müşterilerini kategorize etmekte ve satınalma davranışlarına uygun stratejiler geliştirmekteler. Para Koçu, Yazar Pelin Narin Tekinsoy farklı kişilik tiplerine göre para harcama alışkanlıklarını açıkladı. Peki siz hangi gruba giriyorsunuz?

Kişiler baskın şekilde olan bir karakter özelliği gösterebileceği gibi kalıtımsal özellikler, yaş, toplumsal etkiler, çevresel faktörler, hastalıklar gibi çeşitli sebeplerle de bu ana karakter özelliğiyle birlikte birkaç yardımcı karakter özellikleri de geliştirebilirler. Böylece kişiler kendilerini daha iyi tanıyarak para kullanım alışkanlıklarını bütçeleri için yeniden ele alabilirler.

Kırmızı Karakter

Bu karakter yapısındaki kişiler için para bir güç göstergesidir. Kendilerini güçlü ve zengin göstermek için alışveriş yaparken sezgileri güçlü ve hatta hızlı karar verebilme özellikleri vardır. Hızlı karar verebilme özelliklerinden kaynaklı zaman zaman hatta yapma riskleri de kendilerinden beklenmedik şekilde oluşabilir. Kısacası, ani bir kararla güçlü ve kudretli olduklarını hissetmek ve göstermek için para harcayabilirler. Bu durum iş ve sosyal yaşamındaki, rekabetçi ve hırslı davranışlar sergilemesini, statülü görünmek adına müsriflik derecesinde para kullanım alışkanlığı geliştirmesine sebep olur. Çevrelerinden bununla ilgili uyarı alsalar da onları dinlememe eğilimindedirler. Küçük yaştan beri bağımsız hareket etmeye alışık olduklarından, para kullanma insiyatifine de kimsenin karışmasını istemezler. Onlar için mevki, statünün kaybedilmesi paranın kaybedilmesinden daha önemli olduğundan parayı kendi büyüklenmeci tavırları için kullanma eğilimindedirler.

Sarı Karakter

Sosyal hayat içerisinde çok aktiftirler. Sürekli hareket halinde olduklarından daldan dala uçan kuş misali parayı da sıkça ve kontrolsüz şekilde harcarlar. Maymun iştahlı tabiri bu kişiler için kullanılmakla beraber çok istedikleri bir eşyaya ulaştıklarında ertesi gün hemen bu durumdan sıkılabilir hatta uzun süre hayalini kurdukları bu durumu hemen normalleştirebilirler. Para harcarken “Bu bir ihtiyaç mı?” sorusunu eğer kendileri üzerinde bir parça gelişim sağlamaya başladılarsa çok geç de olsa düşünürler. Bir sonraki adımları daha alışveriş yapmaya başladıkları anda bu soruyu akıllarına hemen getirmeleridir ki; bu kaslarını geliştirmeleri eğer isterlerse biraz zaman alacaktır. Arkadaş çevrelerinin etkisinde çok kalırlar. İlişki odaklı ve dış referansla hareket eden kişiler olduklarından, referanslardan çabuk etkilenir ve parasını hemen yatırabilir. Böylece hiç ihtiyacı olmayan bir şeye de para


ayırabilir. İnsan ilişkilerine, sosyal ortamlara, eğlenceye diğer profillerden daha çok para ayırabilirler. Başkalarına da misafirperverlikte bonkördürler. Düşünmeden para harcarken, harcadığı paranın kendisine daha fazla mutluluk ve bulunduğu ortamdaki diğerlerinden öne çıkarmasını isterler. Duygusal olarak çok iniş çıkış yaşarlar ve strese girdikçe yemek yeme ve daha fazla alışveriş yapmak eğiliminde olabilirler.

Mavi Karakter

Para kullanmakta zorlanan hatta harcayacağı paranın detayları, sebep ve sonuçlarını sorgulayan kişilerdir. Özetle aşırı şekilde para kullanımında detaycıdırlar. Yenilik yapmak, karar almak, atılım yapmak ve risk almak bu karakter tipi için zordur. Planlı ve programlı şekilde para harcamaktan hoşlanırlar. Ani parasal kararlar veya program değişiklikleri onları mutsuz eder. Kuralcıdırlar. Genellikle eşyalarını eskiyene kadar kullanırken bir türlü atamaz, veremez ve değiştiremezler. Yeniye hayatlarında zor yer açan kişilerdir. Gelenekselcidirler. Bu yüzden alacakları her ürünün kullanım kılavuzunu dikkatlice okur, kendisine en çok faydayı sağlayacak ve uzun süre kullanacakları ürünlere yönelirler. Tedbirlidirler. Bir şeyi satın almadan önce tüm detayları sorup araştırırlar. Daha önce kullanıp memnun kaldıkları ürünleri yeniden alma eğilimindedirler. Genellikle mükemmeliyetçidirler. Para konusunda hata yapmak çok ağırlarına gider. Çevresinden bu tür durumlardan destek olunmasını ve suçlanmamayı bekler hatta bunun için olağanüstü çaba sarf ederler. Güvenilmemek veya güven kaybetmek onlar için neredeyse onur meselesidir ve paranın buna sebep olmasını hiç istemezler.

Yeşil Karakter

Barışçıl, yumuşak huylu ve uyumlu kişilerdir. Profillerin içinde en sakin olanıdır. Kendisinden çok çevresi ve ailesi için para harcar. Kendi ihtiyaçlarını geri plana iter ve hayır demekte zorlanırlar. Para harcarken zaman zaman kararsızlık yaşayabilir. Parasını bir sevgi gösterme aracı olarak veya daha fazla sevilme ihtiyacı için kullanmayı seçseler de bu davranışlarının neredeyse hiç farkında değillerdir. Bu kişilik profilinde olan kişiler aynı mavi karakterde olduğu gibi genellikle aynı ürünü alma, aynı yerde tatil yapma eğilimindedirler. Küçük hediyelerle mutlu olurlar, kanaatkardırlar. Para kazanacaklarını bilseler bile büyük sorumlulukların altına girmek onları strese sokar. Hiç göstermeseler de inatçı bir yapıları vardır, çevreleri para kaybedecekleri konusunda onları uyarsa bile kaybedene kadar o işi yapmakta inat edebilirler.

Kişilik profilleri çalışmalarında her profildeki kişinin çocukluk çağında aldığı olumlu, olumsuz etkiler de para kullanım alışkanlıkları üzerinde etkilidir. Bu dört tip kişilik profili de bu sebeple kendi içinde hem ana karakterler hem de alt destekleyici karakterlerle desteklenerek kendi aralarında ayrılırlar. Her bir kişi tek bir renk ile kesinlikle ifade edilemez, her birey diğer gruplardan belli özellikleri de kapsayacak şekilde belli oranlarda birleşerek taşır. Kişinin içinde bulunduğu durum, öncelikler, yaşam koşullarının gün geçtikçe farklılaşması ve şekillenmesiyle az bir farkla da olsa kişisel olarak para kullanım alışkanlıkları da evrilmektedir. Sahip olunan karakterler hayatta birçok konuyu etkilediği gibi para harcama alışkanlıklarını da etkiler.