Yapılan araştırmalar gösteriyor ki kolesterol düşürücü diyet ve sağlıklı yaşam biçiminin benimsenmesi, kalp ve damar hastalıklarının görülme oranını belirgin oranda azaltıyor. Bu yüzden kalp sağlığımız için, beslenmemizde yağ tüketimine ve kolesterol içeren besinlerin tüketimine özen göstermemiz gerekiyor. Peki bu kadar önemli olan kolesterol ne ve kalp sağlığımızı nasıl etkiliyor?

Bu soruyu Acıbadem Hastanesi Kadıköy Beslenme ve Diyet Uzmanı Şengül Sangu yanıtlıyor: “Kolesterol, hayvansal kaynaklı besinlerde ve tüm hücrelerde bulunan mum yapısında yağa benzer bir madde. Kolesterol hepimizin vücudunda bulunur. Hem vücudumuzda üretilir hem de dışardan hayvansal besinlerle alınır.”

Acıbadem Hastanesi Bakırköy Beslenme ve Diyet Uzmanı Evrim Ayhan ise “Kolesterol, vücudumuza LDL olarak bildiğimiz düşük dansiteli lipoproteinler ile taşınır. LDL kolesterolden en zengin lipoproteindir ve kötü kolesterol olarak bilinir. Normalde dokulara hücre zarı yapımı için gerekli kolesterolü taşır fakat fazlası damar duvarlarında kolesterol birikmesine neden olur. Bu da kalp hastalıkları riskleri açısından önemlidir. Kolesterol ayrıca vücudumuzda HDL olarak bildiğimiz yüksek dansiteli lipoproteinler ile taşınır. Bu, iyi kolesterol olarak bilinir. HDL dokularda biriken kolesterolü toplayarak parçalanmak üzere karaciğere taşır. Bu sebeple LDL kolesterolün düşürülüp HDL kolesterolünün artırılması kolesterol düşürücü diyette hedef alınmaktadır” diye yanıtlıyor sorumuzu.

DOĞRU BİLİNEN YANLIŞLAR

Zeytinyağı kolesterolü düşürdüğü için sınırsız olarak tüketilmesinde sakınca yoktur.

Günlük alınan enerjinin yüzde 25-30’ u yağlardan gelmeli. Bu yağların da yaklaşık yüzde 7-10‘u doymuş, yüzde 10’u tekli doymamış, yüzde 10-15‘i çoklu doymamış yağ asitlerinden karşılanmalı. Zeytinyağı tekli doymamış yağ asiti olduğu için mutlaka diyette yer verilmeli fakat çoklu doymamış yağ asitlerini unutmamak kaydıyla! Zaten hayvansal kaynaklı besinlerden doymuş yağı alınıyor. Bunun dışında günlük yağ gereksinimi için zeytinyağı (yerine fındık yağı) ile birlikte mısırözü yağını (veya yerine soya veya ayçiçek yağı) eşit oranda karıştırıp yemeklerde ve salatalarda bu yağ karışımı kullanılmalı.

Fındık, ceviz ve badem kolesterolü düşürür. Her gün 1 avuç yenmeli.

Fındık, ceviz, badem gibi yağlı tohumlar kalp sağlığı açısından değerli yağ asitlerine sahip olduğundan beslenmede yer verilmeli. Ancak yağlı tohumların yağ içeriğinin yüksek olması nedeniyle fazla miktarlarda tüketilmesi kan kolesterol oranını düşürmüyor. Günlük 6-8 adet fındık veya 2 adet ceviz yeterli.

Süt, yoğurt ve peynir gibi hayvansal kaynaklı besinler hiç tüketilmemeli.

Süt ve süt ürünleri sağlık açısından diğer besin gruplarından farklı olarak tüm besin öğelerini içeriyor. Bu sebeple doymuş yağ oranı yüksek bu besinlere mutlaka günlük beslenmede sınırlı olarak yer verilmeli. Bu besinlerdeki görünmeyen doymuş yağları azaltmak için süt, peynir ve yoğurdu az yağlı veya yağsız olarak tercih edilmeli. Kırmızı et kesinlikle yenmemeli. Beyaz et istenildiği kadar tüketilmeli. Yağsız kırmızı et haftada 1-2 kez olmak üzere ortalama 100 gr kadar tüketilmeli. Yumurta kesinlikle tüketilmemeli.

Bir büyük yumurta 213-220 mg kolesterol içeriyor. Haftada 1-2 kez haşlanmış 1 yumurtanın 1 kibrit kutusu beyaz peynir yerine yenmesi yararlı kabul ediliyor. Yumurtayı haşlanmış, yağsız tavada omlet veya bol sebzeli menemen şeklinde tercih edilebilir. Dikkat etmeniz gereken o hafta başka besinlerin içerisinde yumurta almamak!

Kırmızı şarap kolesterolü düşürür, her gün 1 kadeh içmeli.

Kırmızı şarap, içeriğinde bulunan flavonoidler sayesinde, iyi kolesterol olarak bilinen HDL’nin artmasında olumlu etkiye sahip. Fakat bu yararlı madde sadece kırmızı şarapta değil bir çok besinde bulunuyor. 750 ml kırmızı şarabın içeriğinde bulunan flavonoid, 50 gr soğan veya 375 ml siyah çayda da mevcut. Bu bilgiler ışığında şunu söylemek mümkün: Eğer hasta alkol kullanmıyorlarsa başlamamalı ancak sosyal olarak alkol alan kişiler haftada 1 kez 1-2 kadeh kırmızı şarap tercih edebilir.

Tavuk ve balık da kırmızı et gibi hayvansal gıdalar kapsamına giriyor. Bu grup belirli miktarda kolesterol içeriyor. Bu nedenle hiç bir hayvansal besin sınırsız yenilemez. Önemli olan bu besinlerin yenilme sıklığı ve miktarıdır.

DİYETTE İLK KURAL

Kolesterol düşürücü diyet uygulanırken dikkat edilmesi gereken önemli nokta, posalı besinlerin artırılması. Şengül Sangu posaların yararlarını şöyle anlatıyor: “Posa, bitkilerin sindirilmeden atılan bitki duvarı kısmına denir. Safra kesesi salgısı olan safra asitlerinin emilimini engelleyerek karaciğerde kolesterol sentezi için gerekli öncü öğelerin konsantrasyonunu azaltmakta. Yulaf, arpa, pirinç kabuğundaki bulunan posanın karaciğerde kolesterol sentezini engelleyerek kan kolesterolünün düşürülmesinde etkili olduğu kanıtlandı. Posa kolesterolün vücuttan atılmasına yardımcı olduğu için daha çok tüketmeliyiz.”

Peki bunun için nasıl bir beslenme programını tercih etmeliyiz? Yine konunun uzmanı Evrim Ayhan cevaplıyor: “Meyve, sebze ve salatayı daha çok tüketmeli, beyaz ekmek yerine kepekli, çavdar veya yulaf ekmeği tercih etmeli, kabukları ile yenebilen meyveleri kabuğuyla birlikte tüketmeli, meyve suları yerine meyvenin kendisi yenmeli, pirinç pilavı yerine bulgur pilavını tercih etmeli, aynı zamanda protein içeriği yüksek kuru baklagillere beslenmemizde haftada 2-3 kez yer vermeliyiz. Tatlı tüketmek istediğinizde ağır hamur tatlıları yerine protein ve kalsiyum içeriği yüksek sütlü tatlıları haftada 1-2 gün tercih edebilirsiniz. Kilo fazlanız varsa sofra şekerini kullanmayıp, içeceklerinizi şekersiz veya tatlandırıcı kullanarak tercih etmelisiniz.”

Bu yiyecekleri asla tüketmeyin Sakatatlar (karaciğer, beyin, böbrek, işkembe, dil v.b)

Kabuklu deniz hayvanları ( karides, midye, kalamar v.b)

Tam yağlı etler, sucuk, salam, sosis, pastırma, tavuk ve hindi derisi,

Yağlı gıdalar (kaymak, krema, mayonez, çikolata ve yağlı soslar)

Yağda kızartma ve kavurmalar

İçeriği bilinmeyen hazır gıdalar,

Alkollü içkiler, hazır meyve suları, meşrubatlar

Tereyağı, kuyruk yağı, içyağı, margarin yağı

Lezzet verici olarak kullanılan et suyu veya tavuk suyu